Prawne aspekty zaginięć

Poszukiwania osoby zaginionej prowadzone są przez policję. Zadania policji dotyczące prowadzenia poszukiwań osób zaginionych określa Zarządzenie nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania osoby zaginionej oraz postępowania w przypadku ujawnienia osoby o nieustalonej tożsamości lub znalezienia nieznanych zwłok oraz szczątków ludzkich (Dz. Urz. KGP z dnia 5 czerwca 2012 r. Nr 15, poz. 29).

Zaginięciem osoby w rozumieniu zarządzenia jest zaistnienie zdarzenia, uniemożliwiającego ustalenie miejsca pobytu osoby fizycznej i zapewnienie ochrony jej życia, zdrowia lub wolności, wymagające jej odnalezienia albo udzielenia pomocy.

Zarządzenie nr 124/2012 KGP wprowadza trzy kategorie osób zaginionych. Przepis wyraźnie wskazuje, że jeżeli zagrożone jest życie, zdrowie lub wolność osoby oraz jest ona osobą małoletnią poniżej 15 roku życia – zaginiecie należy zakwalifikować do kategorii I.

Osoba zaginiona kategorii pierwszej – osoba, która opuściła nagle ostatnie miejsce swojego pobytu w okolicznościach uzasadniających podejrzenie popełnienia na jej szkodę przestępstwa przeciwko zdrowiu, życiu lub wolności, albo uzasadniających podejrzenie zagrożenia dla jej życia, zdrowia lub wolności, w szczególności: 

  1. wskazujących na realną możliwość popełnienia przez nią samobójstwa,
  2. jeśli jest to osoba małoletnia do lat 15 i jej zaginięcie zgłoszono po raz pierwszy,
  3. jeśli jest to osoba, która z powodu wieku, choroby, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych nie może kierować swoim postępowaniem albo wymaga opieki lub pomocy innych osób.

Poszukiwaniem osób zaginionych zajmuje się właściwa jednostka policji, działająca na terenie, na którym nastąpiło zaginięcie. Jeśli nie można ustalić miejsca zaginięcia, poszukiwania prowadzi jednostka policji ostatniego miejsca pobytu zaginionego. Zaginięcie można zgłosić w dowolnej jednostce policji. Zawiadomienie obowiązany jest przyjąć dyżurny jednostki policji, do której zgłosiła się osoba uprawniona, lub wyznaczony przez niego policjant tej jednostki, a w innych przypadkach każdy pełniący służbę policjant.

Uprawnionym do zgłoszenia zaginięcia policji jest:

Policjant przyjmujący zgłoszenie ma obowiązek zebrania podstawowych informacji o osobie zaginionej i sprawdzenia tej osoby w Krajowym Systemie Informacji Policyjnej. Następnie niezwłocznie po przyjęciu zawiadomienia o zaginięciu osoby, rejestruje to zawiadomienie oraz osobę zaginioną w ewidencji policyjnej oraz sporządza notatkę urzędową, zawierającą dodatkowe ustalenia i informacje uzyskane w trakcie przyjęcia zawiadomienia o zaginięciu osoby. Osobie uprawnionej, składającej zawiadomienie o zaginięciu osoby, wydaje się potwierdzenie przyjęcia zawiadomienia o zaginięciu osoby.